De rijke historie der Hanzesteden

“Aan de IJssel liggen zeven Hanzesteden waarvan Zwolle, Deventer en Zutphen de bekendste zijn en Hattem, Doesburg en Kampen wat minder bekend. De steden kenden in de 14e en 15e eeuw een levendige handel in zout, vis, granen, hout, bier en wijn. Musea en oude gebouwen vertellen het verhaal van het Hanzeverbond. Zowel in de grotere steden als bij hun kleinere broertjes kun je van alles ontdekken over de rijke historie van deze bijzondere regio.

BEKENDE HISTORISCHE BEZIENSWAARDIGHEDEN
—————————————-

### Het leven van Zwolse regenten

De binnenstad van Zwolle ademt geschiedenis. De stadstoren de Peperbus (1) steekt hoog boven de stad uit. Je kunt hem beklimmen en eenmaal boven heb je een mooi uitzicht over het Zwolse landschap. Het Stedelijk Museum (2) heeft een collectie 16e- en 17e-eeuwse schilderijen van regionale schilders. Op het terrein staat ook een origineel Drostenhuis. Hier zie je hoe de Zwolse bestuurders vroeger leefden. Verlaat de Zwolse binnenstad via de Sassenpoort (3), de enige overgebleven poort uit de oude stadsmuur.

### Oudste gebouwen van Nederland in Deventer

De Bergkerk (4) is het symbool van de stad Deventer. Op zo’n beetje iedere ansichtkaart vind je de dubbele torenspitsen. Niet ver van de kerk staat het oudste Waaggebouw (5) van het land waar in de Hanzetijd veel handelswaar is gewogen. In de Sandrasteeg staat volgens historici het alleroudste stenen (12e eeuw) woonhuis van Nederland: de Buveburcht (6). Vierhonderd jaar later werd de Athenaeumbibliotheek (7) gesticht: de oudste stadsbibliotheek van Nederland. Onder leiding van een gids kun je de boekenkluizen bezoeken met daarin een prachtige collectiemiddeleeuwse handschriften.

### Bezoek aan de rijke Torenstad Zutphen

Zutphen wordt ook wel de Torenstad genoemd. Een van de mooiste torens is de Drogenapstoren(8), waar in de 16e eeuw stadsmuzikant Drogenap woonde. Hij sloeg alarm zodra hij vijanden van concurrerende steden in de verte aan zag komen. Het Stedelijk Museum Zutphen (9) verzamelt objecten uit de rijke Zutphense geschiedenis. Pronkstuk is een verzameling kostbaar Zutphens tafelzilver. Eten in dezelfde sferen kan bij Gastenhuys De Klok (10). Het restaurant zit in een herberg uit 1620.

ONBEKENDE HISTORISCHE BEZIENSWAARDIGHEDEN
—————————————–

### Huizen van Hasselt

Vanwege de handel met Amsterdam zijn de grachten van Hasselt vernoemd naar de grachten van de hoofdstad. Bij Grand Café De Linde (11) drink je ‘s ochtends een kop koffie terwijl je uitkijkt over de rustige grachten. Het Oude Stadhuis (12) uit 1550 is een van de oudste raadhuizen van Nederland. De Vispoort (13) ligt iets verderop. De Zeven Huisjes (14) werden in de 17e eeuw gebouwd voor arme vrouwen. Tegenwoordig behoren ze tot de mooiste authentieke huizen van Hasselt.

### Kampen en het water

Van alle Hanzesteden heeft Kampen het mooiste aanzicht. In de haven valt de Kamper Kogge (15) meteen op: een reconstructie van een echt koggeschip dat over de IJssel voer en handel dreef met de Hanzesteden in binnen- en buitenland. Het Stedelijk Museum Kampen (16) legt uit hoe Kampen rijk geworden is tijdens de Hanzeperiode en ook weer failliet is gegaan. Zowel voor de explosieve groei als de teloorgang was de strategische ligging aan het water dé oorzaak.

### Middeleeuws biertje pakken

In het Voerman Museum (17) in Hattem kom je erachter hoe het geweest moet zijn om in deze middeleeuwse stad te hebben geleefd. Het museum ligt boordevol archeologische vondsten en schilderijen van lokale schilders. In de fraaie Hanzestad Doesburg sluit je het verblijf aan de IJssel in stijl af. Er is geen Nederlands café ouder dan Stadsbierhuys De Waag (18). Al in 1478 werd hier bier geschonken.

### Leuke weetjes

– Doesburg kreeg zestig jaar eerder dan Amsterdam stadsrechten, in 1237 om precies te zijn.
– In Kampen staat een oude tabaksfabriek uit 1826. Nog steeds worden bij De Olifant (19) exclusieve sigaren geknipt.
– Doesburg heeft nog vier stadspoorten die intact zijn: de Veer- of Saltpoort, de Koepoort, de Meipoort en de Ooipoort.
– Als je op een kaart kijkt zie je dat Zwolle een stervormige stadsgracht heeft, wat kenmerkend is voor middeleeuwse steden.
– Hoewel er in Deventer nergens meer stokvis te krijgen is herinneren veel straatnamen nog aan de periode dat hier een levendige handel in stokvis was.

### Praktische informatie

Overnachten

Alle steden langs de IJssel hebben middeleeuwse binnensteden. In enkele van de gebouwen zijnprachtige hotels en pensions gevestigd. In Zwolle en Deventer kun je bovendien een fijne slaapplek kiezen in een historisch pand.

Eten

Restaurants met een zogeheten Hanzemenu proberen zoveel mogelijk lokale producten te gebruiken die ook al in de bloeiperiode van de Hanzesteden gebruikt werden. De mosterdsoep vanRestaurant De Liefde (20) werd onlangs voor de vierde keer uitgeroepen tot de allerbeste en Bistro de Buik van Parijs (21) in Zwolle heeft een stoofpot bourguignon.

Beste tijd om te gaan

De centra van de Hanzesteden zijn mooi op maat. Je hoeft nooit ver te lopen. Dat maakt deze steden tot een fijne bestemming in alle jaargetijden. In de vele horecagelegenheden kun je schuilen als er een Hollandse bui valt. Ook de meeste bezienswaardigheden en musea zijn overdekt.

### Contacten

1. Peperbus: Ossenmarkt 10, Zwolle
2. Stedelijk Museum Zwolle: Melkmarkt 41, Zwolle, 038 4214650
3. Sassenpoort: Sassenstraat 53, Zwolle, 038 3374501
4. De Bergkerk: Bergkerkplein 1, Deventer, 0570 618518
5. Waaggebouw: Brink 56, Deventer
6. De Buveburcht: Sandrasteeg 8, Deventer, 0570 641449
7. Athenaeumbibliotheek: het Klooster 12, Deventer, 0570 693887
8. Drogenapstoren: Pelikaanstraat, Zutphen
9. Stedelijk Museum Zutphen: Rozengracht 3, Zutphen, 0575 516878
10. Gastenhuys De Klok: Pelikaanstraat 6, Zutphen, 0575 517035
11. Grand Café De Linde: Kalkovenwegje 1, Hasselt, 038 4771267
12. Oude Stadhuis: Markt 1, Hasselt
13. Vispoort Hasselt: Ridderstraat 11, Hasselt
14. De Zeven Huisjes:Rosmolenstraat, Hasselt
15. Kamper Kogge: Van Heutszplein 1, Kampen, 038 3310515
16. Stedelijk Museum Kampen: Oudestraat 133, Kampen, 038 3317361
17. Voerman Museum: Achterstraat 48, Hattem, 038 4442897
18. Stadsbierhuys De Waag: Koepoortstraat 2-4, Doesburg, 0313 479617
19. Tabaksfabriek De Olifant: Oudestraat 101, Kampen, 038 3312155
20. Restaurant De Liefde: Philip Gastelaarsstraat 5a, Doesburg, 0313 659707
21. Bistro De Buik van Parijs: Willemskade 6, Zwolle, 038 4233225

Top 3 historische evenementen

Juni: Doesburgse Hanzefeesten: een jaarlijks terugkerend middeleeuws feest. Honderden figuranten lopen in middeleeuwse kledij door de straten

September: Stadsfestival Zwolle, tijdens het festival vaar je met een boot over de oude grachten van Zwolle van podium naar podium.

Augustus: ‘t Euifeest Hasselt, Hanzestad Hasselt wordt verlicht ten tijde van het traditionele oogstfeest. Er zijn optochten, optredens en braderieën.”