Revolutionaire architectuur in Flevoland

“De jongste steden van Nederland liggen in de provincie Flevoland. Een provincie die gewonnen is uit water. De architectuurliefhebber die houdt van revolutionaire en moderne stedenbouw kan hier dagen vertoeven. Steden als Lelystad en Almere laten duidelijk zien hoe Flevoland een speeltuin is geweest voor avontuurlijke Nederlandse toparchitecten. Oordeel zelf wat je ervan vindt.

ARCHITECTUUR IN LELYSTAD EN OMGEVING
————————————

Nieuw land uit water

Om iets te begrijpen van de bouw in Flevoland is het onontbeerlijk om allereerst naar Museum Nieuw Land (1) in Lelystad te gaan. Want dat is exact wat er in de jongste Nederlandse provincie gebeurd is: uit water is nieuw land opgetrokken. In het museum leer je alles over het grootsteinpolderingsproject ter wereld aller tijden: het Zuiderzeeproject. Het museumgebouw zelf is een mooi voorbeeld van hightech architectuur uit de jaren 60: ontwerpen die makkelijk en snel te bouwen zijn. De vorm van het museum heeft wat weg van een telescoop.

Het Nieuwe Bouwen in Nagele

Stap vervolgens in de auto en rijd in zo’n twintig minuten naar het dorp Nagele, gelegen ten noorden van Lelystad. Nergens in Nederland is er een beter voorbeeld van het ‘Nieuwe Bouwen’ te vinden. Een kenmerk van het eerste ontwerp van het dorp in 1949 is de systematische opbouw. De hoofdfuncties – werken, wonen, verkeer en recreatie – van de moderne stedenbouw zijn apart onderverdeeld en hebben elk een specifieke plek in het dorp gekregen. De huizen in Nagele hebben bovendien uitsluitend platte daken. Grondleggers van deze bouwstijl uit de jaren ’50 zijn onder anderen Gerrit Rietveld en Mien Ruys. In het Museum Nagele (2) krijg je een helder beeld van de bijzondere plek die dit ‘plattedakendorp‘ inneemt in de mondiale architectuurgeschiedenis.

De bedenker van Flevoland

Terug in Lelystad is het tijd om de stad zelf wat beter te verkennen. Lelystad is vernoemd naar Cornelis Lely, de bedenker van het inpolderingsproject. Zijn bronzen beeld staat op hetBataviaplein in het centrum van de stad. De binnenstad is gebouwd volgens een modernistisch principe waarbij functionaliteit die hoofdrol speelt. In 1967 betrokken de eerste inwoners de woningen van het huidige Lelystad. De Zilverparkkade, een rij aaneengesloten kleurrijke kantoor- en woonpanden van verschillende architecten doorbreekt het stadsbeeld op een vrolijke manier. Ook het knaloranje Agoratheater (3) is een frivool element in Lelystad. Breng er de avond door met een theatervoorstelling of nieuwste blockbuster, filmzalen heeft het Agoratheater namelijk ook.

ARCHITECUUR IN ALMERE
———————

Koolhaas’ stadshart in Almere

Almere is binnen 35 jaar gebouwd. Er wonen nu meer dan 200.000 mensen. Als je over de A6 rijdt zie je de skyline aan het water: de wereldwijd bekende architect Rem Koolhaas is hier verantwoordelijk voor. Koolhaas onderscheidde met een gebogen plateau de ‘bovenwereld’ van de ‘benedenwereld’ in de stad. De drukke benedenwereld bestaat uit een weg, busbanen en parkeergelegenheid. De bovenwereld straalt meer rust uit en is een voetgangersgebied waar naar hartenlust gewinkeld kan worden in de meest gevarieerde kleurrijke gebouwen.

152 bijzondere gebouwen

Geen Nederlandse bibliotheek heeft een spannender ontwerp dan de Nieuwe Bibliotheek (4) in Almere. De architecten hebben ervoor gezorgd dat je overal in het gebouw contact hebt met de buitenwereld via glazen puien. Het gebrek aan groen rondom de bibliotheek wordt ondervangen door de inpandige binnentuin. Een lunch haal je bij het aangrenzende mediacafé. En er zijn meer bijzondere gebouwen in Almere. De stad staat op de eerste plaats van de lijst van European Newtowns. Veel mensen hadden in Almere namelijk de vrije hand in de bouw van hun woonhuis. Het VVV-kantoor heeft een mooie lijst met 152 bijzondere gebouwen.

Theater op het water

Twee Japanse architecten van het befaamde architectenbureau SANAA ontwierpen deSchouwburg (5) van Almere. Het lijkt alsof het gebouw drijft op het Weerwater. Wat hier opvalt is de eenvoud en de rechte strakke lijnen en de glazen pui. Vanaf de rand van het theatercafé steekt een groot laag gebouw van circa 100 meter breed en circa 100 meter in lengte het Weerwater in. Overal in het gebouw wordt er met licht gespeeld en zijn er doorkijken naar het water. Zo is het theatercafé met uitzicht over het water een fijne locatie om met een borrel een eindoordeel te vellen over demodernistische architectuur van Flevoland.

### Leuke weetjes

– Het VVV-kantoor (6) in Almere heeft een Architectuurroute te koop voor een vriendelijke prijs. De route van 33,4 kilometer voert je langs alle bijzondere gebouwen van het centrum en de buitenwijken van de stad.
– Voor de bouw van de Noordoostpolder zijn in de jaren ’50 zogeheten Schokbetonschurenontwikkeld. Door de hele Noordoostpolder heen zie je de metershoge bouwwerken staan op boerenerven. Het zijn in feite de voorlopers van de huidige prefab bouw.
– In de wijken De Fantasie, De Realiteit (7) en De Eenvoud mochten Almeerders zelf hun huis ontwerpen.
– In Almere hoopten ze dat Kasteel Almere (8) dé trouwlocatie voor nieuwe Almeerders zou worden. Maar de bouw werd in 2002 stilgelegd. Dit luchtkasteel trekt tegenwoordig veel bezoekers en wordt door antikrakers onderhouden.
– Flevoland heeft slechts één beschermd dorpsgezicht: het vissersdorp Urk, een voormalig eiland in het IJsselmeer waar al eeuwenlang mensen leven. Dat is best bijzonder voor Flevoland.
– Het Rijksmonument de Poldertoren (9) in Emmeloord is naast watertoren ook gebouwd als herkenningspunt van de Noordoostpolder.

### Praktische informatie

Overnachten

De jonge steden Almere en Lelystad hebben in hun stadshart diverse hotels. Ook in Emmeloord enZeewolde is er voldoende keuze. In de buurt van het Veluwemeer en het grote natuurpark de Oostvaardersplassen zijn er diverse mogelijkheden op hotelgebied.

Eten

De jonge provincie Flevoland kent zo’n 250 restaurants. Restaurant Bij Brons (10) is een gemoedelijk restaurant in een ovaalvormig gebouw in de Havenkom van Almere. De kaart is klassiek en alles is vers. De Cantine in Lelystad is gevestigd in een grote loods en breng een breed scala aan kwalitatieve vis- en vleesgerechten waarbij gebruik is gemaakt van regionale en biologische producten.

Beste tijd om te gaan

Om architectuur te bekijken in Flevoland, is elk seizoen ideaal. Voor een terrasje aan het water is het in de lente en zomer heerlijk vertoeven aan de Oostvaardersplassen.

### Contacten Flevoland

1. Museum Nieuw Land: Oostvaardersdijk 113, Lelystad, 0320-225900
2. Museum Nagele: Ring 23, Nagele, 0527-653077
3. Agoratheater: Agorabaan 12, Lelystad, 0320-239230
4. Nieuwe Bibliotheek: Stadhuisplein 101, Almere, 036-5486000
5. Schouwburg Almere: Esplanade 10, Almere, 036-8455555
6. VVV Kantoor: De Diagonaal 199, Almere, 036-5485041
7. De Realiteit: Almere, 036-5341424
8. Kasteel Almere: Oude Waterlandseweg 27, Almere
9. De Poldertoren: Onder de Toren, Emmeloord
10. Bij Brons: Sluis 3, Almere, 036-5401126
11. Restaurant de Cantine: Oostvaardersdijk 113, Lelystad, 0320-225975

Het beste van..

Top 3 architectuurevenementen

Oktober: Ernst Leyden Tocht, samen met een gids wandel je door de smalle straten en langs oude huizen van vissersdorp Urk.

Hele jaar: Kunst Route Lelystad 2015, elke laatste zondagmiddag van de maand openen ateliers in Lelystad hun deuren en kunnen bezoekers zich laten verrassen door allerlei kunstvormen, van beeldhouwkunst tot fotografie en mozaïek.

Hele jaar: Agoratheater, bezoek een van de vele voorstellingen – van cabaret tot dans – in het oranje architectonische Agoratheater.”