Loop vanuit Chinatown of de Wallen naar de oostelijke kant van de Dam voor het enorme Nationale Monument. Dit veelzijdige monument werd in 1956 door koningin Juliana onthuld en biedt eerbetoon aan onder andere de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog.
De hoofdpilaar van het gedenkteken bevat emotionele vertegenwoordigingen van leden uit het Nederlandse verzet, de arbeidersklasse en intellectuelen. Wanneer je het monument goed bestudeert, zie je de 12 urnen met aarde afkomstig van executieterreinen, begraafplaatsen voor oorlogsslachtoffers en uit Indonesië (het voormalige Nederlands-Indië). Ook vind je er enkele leeuwen, het nationale symbool.
Bezoek het monument op 4 mei om de Dam te zien tijdens Dodenherdenking, als de koning een krans bij het monument neerlegt. Hierbij worden niet alleen de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog geëerd, maar ook de Nederlanders die bij andere conflicten en vredemissies zijn omgekomen. Bevrijdingsdag, de dag erna, viert het einde van de nazibezetting in Nederland.
Het monument werd in de jaren 70, als een symbool voor vrijheid, een hangplek voor hippies, die het plein bezetten en onder het enorme beeld sliepen. Het gebeurde zo vaak dat de term 'Damslaper' voor de krakers werd geïntroduceerd. Uiteindelijk werden zij door de lokale gemeente werden verjaagd. Dit korte moment uit de geschiedenis van de Dam werd toevallig vastgelegd tijdens de opname van de film Puppet on a Chain uit 1971, waarbij je ziet hoe een personage door de menigte loopt.
Vandaag de dag staan er dikwijls honderden gekleurde fietsen rond het Nationaal Monument van lokale bewoners en toeristen die het Paleis, het Madame Tussauds, de Nieuwe Kerk en de bekende winkelstraten rond de Dam bezoeken. Bewonder het drukke plein en monument vanaf een van de terrasjes of restaurants. Achter het monument ligt Wynand Fockink in een steegje, een van de historische stokerijen en bars van de stad waar fruitlikeuren en gerijpte jenever worden aangeboden.
